Αφήσαμε το ψωμί πέσαμε στο κρέας

Του Κ. Τσουπαρόπουλου από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Τριάντα ολόκληρα χρόνια χρειάστηκαν για να βελτιώσουν τη διατροφή τους οι Ελληνες και να εγκαταλείψουν το επί χιλιετίες πολυτραγουδισμένο «πικρό» και «γλυκό» ψωμί, εγκατάλειψη μάλλον απότοκη της βελτίωσης του επιπέδου κοινωνικής ευημερίας.

Η στροφή σε τρόφιμα λιγότερο επιβλαβή για την υγεία έφερε και μεγάλη μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης και αβγών. Τουλάχιστον αυτό προκύπτει από την Ερευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών που διενήργησε η ΕΣΥΕ και καλύπτει την περίοδο 1974-2004-5.



Κατά τη Στατιστική Υπηρεσία η μέση ατομική μηνιαία κατανάλωση ψωμιού και ζάχαρης μειώθηκε μεταξύ 1974 και 2004 πάνω από 50%. Η κατανάλωση ψωμιού (όλων των ειδών και τύπων) ήταν 6,7 κιλά το μήνα το 1974 και μειώθηκε στα 4,2 κιλά το 2004-5 (μείωση 59,3%). Η κατανάλωση ζάχαρης από 1,17 κιλό το μήνα το 1974 έπεσε στα 750 γραμμάρια το 2004-5 (μείωση 56,1%). Ακόμη μεγαλύτερη υπήρξε η μείωση στα αβγά (114%), καθώς ο καθένας μας έτρωγε 15 αβγά το μήνα και τώρα τρώει μόνον 7.



Παρά τη μεγάλη στροφή υπέρ της μεσογειακής διατροφής, με την οποία πασχίζουμε να πείσουμε και άλλους λαούς για την αναγκαιότητά της (έτσι ώστε να πουλήσουμε και προϊόντα στο εξωτερικό), εμείς μάλλον ακολουθούμε αντίστροφη πορεία αυξάνοντας την κατανάλωση κρέατος και γαλακτομικών από 28% έως 48% και περιορίζοντας την κατανάλωση φρούτων (-13,6%), οσπρίων (-20,1), ακόμη και πατάτας (-1%). Απλώς ενθαρρυντικό είναι ότι αυξήθηκε η κατανάλωση ελαιολάδου κατά 17,3%. Η κατανάλωση ψαριών αυξήθηκε μόλις κατά 21%, έναντι 37% του κρέατος, πιθανότατα λόγω της υψηλής τιμής των ψαριών, που είναι από τα πρώτα τρόφιμα στη λίστα της υγιεινής διατροφής, σε αντίθεση με το κρέας, που «ενοχοποιείται» για πλήθος ασθενειών.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 29/06/2006

Εναλλακτκή Πασχαλινή διατροφή

Για ευκολία σας προτείνουμε μπιφτέκια -λόγω της ημέρας- από ξηρούς καρπούς, μια ιδέα της Μαριλένας Θεοφράστου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Φύση και Οικολογία"

Χρειάζεστε 240 γραμμάρια τριμμένα καρύδια, μισό φλιτζάνι αλεύρι ολικής αλέσεως, ένα ψιλοκομμένο κρεμμύδι, ένα τριμμένο καρότο, δύο γεμάτες κουταλιές σούπας ψιλοκομμένα λαχανικά (λάχανο, σπανάκι ή ό,τι άλλο σας βρίσκεται), ένα κουταλάκι ψιλοκομμένο μαϊντανό, ένα κουτάλι της σούπας καθαρισμένους ηλιόσπορους, δύο κουτάλια λάδι, μισό κουταλάκι αρωματικά βότανα, ένα κουτάλι σάλτσα σόγιας, λίγο νερό για να δέσει το μίγμα και (προαιρετικά) πιπέρι. Ανακατεύετε όλα τα υλικά, τα χωρίζετε σε οκτώ μέρη, τα τοποθετείτε σε βουτυρωμένη σχάρα και τα ψήνετε σε δυνατό φούρνο για δώδεκα λεπτά από κάθε πλευρά.

Είδη πλαστικών που βλάπτουν σοβαρά την υγεία!

Της ΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΠΑ-ΣΟΥΛΟΥΝΙΑ

Βρισκόμαστε διαρκώς εκτεθειμένοι σε πλαστικές τοξικές ουσίες. Πίνουμε νερό, γάλα, αναψυκτικά, τρώμε τροφές που είναι αποθηκευμένες σε πλαστικά σκεύη. Φοράμε συνθετικά ρούχα, καθόμαστε σε πλαστικά υλικά.



Είμαστε ό,τι τρώμε και πίνουμε! Πλαστικοποιημένοι καταναλωτές ενός πλαστικοποιημένου πολιτισμού.



1. Τα όμορφα συσκευασμένα προϊόντα στα σουπερμάρκετ δελεάζουν και τον πιο υποψιασμένο καταναλωτή:



Κρέας και ψάρια σε δισκάκια από πλαστικό φελιζόλ. Τυριά και σάντουιτς σε διαφανείς πλαστικές μεμβράνες. Επώνυμες μάρκες παγωτών, «υγιεινά» γιαούρτια σε πλαστικά κεσεδάκια. Γάλατα και αναψυκτικά σε χαρτόκουτα με «αλουμινένια» επίστρωση. «Φυσικό» νερό και «παρθένο» λάδι συσκευασμένα σε πλαστικά μπουκάλια.



Τοξικές ουσίες

Ακτιβιστές της

WWF (αριστερά)

και της Greenpeace

σε εκδηλώσεις

διαμαρτυρίας

για τις πλαστικές

συσκευασίες

τροφίμων,

ποτών και άλλων

οικιακών ειδών,

αλλά και για

τις τοξικές
ουσίες

που
περιέχονται σε

παιχνίδια.

Καταναλώνουμε καθημερινά τροφές που βρίσκονται σε επαφή με ορατά και αόρατα πλαστικά. Ελάχιστοι γνωρίζουμε ότι τα είδη πλαστικών που χρησιμοποιούνται για τη συσκευασία τροφίμων μεταφέρουν σε αυτά επικίνδυνες τοξικές χημικές ουσίες.



*Το PVC, που περιέχεται στα πλαστικά και χρησιμοποιείται μέχρι και για πιπίλες και κουλούρες για τα δόντια των μωρών, θεωρείται ό,τι πιο επικίνδυνο για την υγεία και το περιβάλλον.



*Το τοξικό χημικό πρόσθετο των πλαστικών στυρένιο χαρακτηρίστηκε ως δυνητική καρκινογόνος ουσία από τη Διεθνή Υπηρεσία Ερευνας στον Καρκίνο, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.



*Η διφαινόλη-Α, που μεταφέρεται στα τρόφιμα από τα πλαστικά, διαταράσσει τις ορμονικές λειτουργίες.

2. Το 1998, η ιαπωνική κυβέρνηση υποχρέωσε εταιρείες κατασκευής πλαστικών πιατικών σκευών για παιδιά, να τα αποσύρουν από την αγορά και να τα καταστρέψουν, διότι περιείχαν υπερβολικές ποσότητες διφαινόλης-Α. Επίσης, το υπουργείο Περιβάλλοντος με μελέτη έδειξε την ύπαρξη φθαλικών (DEHP) σε πάνω από 80% των τροφών που καταναλώνονται στη χώρα αυτή.



*Τον ίδιο χρόνο, επιστήμονες της αμερικανικής Ενωσης Καταναλωτών εντόπισαν την αδιπική τοξική ουσία DEHA στο τυρί τσένταρ, που ήταν συσκευασμένο με διαφανή μεμβράνη από PVC.



*Παρόμοια μελέτη στη Δανία εντόπισε τοξικά φθαλικά (DBP, DEHP και ΒΒΡ) σε βρεφικές τροφές και σε γάλα για νεογνά (σε ποσότητες 0,11-0,49 mg/kg).



*Νέα έρευνα του WWF επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα προηγουμένων εξετάσεων που είχαν πραγματοποιηθεί για ανίχνευση χημικών ουσιών στο αίμα εθελοντών ευρωβουλευτών και ευρωπαίων πολιτών. Μάλιστα, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, αφού διαπιστώνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα ορισμένων νεότερων χημικών εντοπίστηκαν σε παιδιά, με τη διφαινόλη-Α σε υψηλότερη συγκέντρωση.



3. Ο Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος εκστρατειών πολιτικής της WWF Ελλάς, μας τονίζει ότι «οι κακές επιχειρηματικές πρακτικές και η αδυναμία νομοθετικής προστασίας των πολιτών έχουν συντελέσει στη δημιουργία μιας απαράδεκτης κατάστασης». Φθαλικά άλατα, διφαινόλη-Α, PVC, PC είναι άγνωστες λέξεις για τους περισσότερους πολίτες, όμως πρόκειται για χημικά που κρύβουν σημαντικές παρενέργειες.



»Οσο δεν εφαρμόζεται η αρχή της πρόληψης κι όσο δεν δίδονται στοιχεία για το σύνολο των χημικών ουσιών που περιέχονται στα προϊόντα, τόσο θα ζούμε στο σκοτάδι και θα λαμβάνουμε μέτρα «εκ των υστέρων».



Γενετικές ανωμαλίες



Απευθυνθήκαμε στο τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστήμιου Πάτρας και στον καθηγητή Βιοχημείας Χρήστο Γεωργίου, για να μάθουμε τους λόγους για τους οποίους τα πλαστικά είναι τόσο επικίνδυνα για την υγεία μας. Μας εξηγεί ότι: «Οι εταιρείες πλαστικών, για να μπορούν να κατασκευάζουν εύκαμπτες μορφές συσκευασίας τροφίμων, προσθέτουν στα πλαστικά διάφορες χημικές ουσίες, τους πλαστικοποιητές, που είναι άκρως τοξικές. Υπολείμματα από αυτές τις ουσίες, κυρίως της κατηγορίας των φθαλικών και των αδιπικών, διαρρέουν στις τροφές. Αυτές οι ουσίες προκαλούν καρκίνους, γενετικές ανωμαλίες, υπολειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και αναπτυξιακά προβλήματα σε παιδάκια.



»Επίσης, ορισμένες από αυτές τις ουσίες μπερδεύουν τον οργανισμό μας που τις αντιμετωπίζει ως φυσιολογικές ορμόνες, διαταράσσοντας λειτουργίες του ενδοκρινικού συστήματος. Για παράδειγμα, η εστραδιόλη είναι μια ορμόνη που είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων, των μαστών, του ύψους και της κατανομής του λίπους στις γυναίκες. Αν μια τοξική ουσία που διέρρευσε από κάποιο πλαστικό στην τροφή την περάσει ο γυναικείος οργανισμός για την εστραδιόλη, μπορεί και να αλλοιώσει την τελική εμφάνιση μιας αναπτυσσόμενης γυναίκας».



4. Οι πλαστικοί εφιάλτες δεν εισέρχονται στο σώμα μας μόνο από τις συσκευασίες τροφών αλλά και από άλλες πηγές, όπως πλαστικά παιγνίδια, ρούχα, δάπεδα, ταπετσαρίες. Αν και η Ευρωπαϊκή Ενωση απαγορεύει πλέον τα παιχνίδια με φθαλικά για παιδιά κάτω των τριών ετών (που συνηθίζουν να τα βάζουν στο στόμα), παιχνίδια με αυτή την ουσία πωλούνται ακόμα.

*Τα φθαλικά χημικά πρόσθετα δεν τα αποφεύγουμε ούτε κι όταν αρρωστήσουμε. Μεταφέρονται στον οργανισμό μας από τις πλαστικές σακούλες αίματος στις μεταγγίσεις, από τις φιάλες ορού καθώς και από τους αναπνευστήρες. Το ιατρικό προσωπικό εκτίθεται πολύ στα φθαλικά λόγω της συχνής χρήσης πλαστικών γαντιών. Τα ιατρικά προϊόντα από PVC περιέχουν DEHP σε ποσότητες 20-80%.



Η λίστα των κωδικών



Η ευρεία χρήση των φθαλικών σε πλαστικές συσκευασίες δεν μπορεί να διαπιστωθεί, διότι οι εταιρείες κατασκευής δεν υποχρεούνται από το κράτος να αναγράφουν την περιεκτικότητα.



*Το είδος του πλαστικού συμβολίζεται με έναν συγκεκριμένο κωδικό αριθμό, συνοδευόμενο συνήθως από τα αρχικά λατινικά γράμματα της χημικής ονομασίας του πλαστικού. Αυτά τα στοιχεία (το ένα ή και τα δύο) συχνά βρίσκονται τυπωμένα επάνω στο πλαστικό προϊόν (π.χ. στη βάση των πλαστικών μπουκαλιών). Αν είστε τυχεροί και βρείτε και τις δύο πληροφορίες στην επιφάνεια κάποιου πλαστικού, θα σημαίνει ότι αντιστοιχούν σ’ ένα από τα είδη τοξικών πλαστικών του πίνακα αριστερά.



5. Είναι διάχυτη η αντίληψη που έχει καλλιεργηθεί περί χρήσης ειδικών πλαστικών «κατάλληλων για τρόφιμα». Το γεγονός είναι ένας ασύλληπτα κυνικός εμπορικός μύθος και αποδεικνύεται στην πράξη: το ίδιο πλαστικό που χρησιμοποιείται για συσκευασία τροφίμων συγχρόνως αποθηκεύει χλωρίνη, απορρυπαντικά, λάδια αυτοκινήτου.



Επομένως, το είδος του πλαστικού που χρησιμοποιείται στα δοχεία συσκευασίας τροφίμων δεν επιλέγεται με κριτήριο τη μη τοξικότητά του, αλλά με βάση καθαρά εμπορικά κριτήρια.



*Ρωτήσαμε τον πρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) Γιάννη Βλέμμα και τους αρμόδιους χημικούς του φορέα, εάν θεωρούν τις πλαστικές συσκευασίες επικίνδυνες για την υγεία και εάν στους ελέγχους που κάνουν έχει διαπιστωθεί διαρροή χημικών τοξικών ουσιών σε τρόφιμα.



Η απάντηση που πήραμε ήταν καθησυχαστική. «Τα στοιχεία από το πρόγραμμα των αναλύσεων του 2004 ήταν 100% αρνητικά. Συγκεκριμένα, ελέγξαμε πλαστικές μεμβράνες από PVC όπου τυλίγουμε αλλαντικά ή τυριά, πλαστικά δοχεία από πολυκαρβουνικό, και επιχρίσματα κονσερβών. Δεν εντοπίσθηκε σε κανένα μετανάστευση τοξικών χημικών ουσιών. Η Ε.Ε με το νόμο 1935/2004 αναθεώρησε όλη τη νομοθεσία, θεσπίζοντας ιδιαίτερα αυστηρές προδιαγραφές και ελέγχους. Φέτος, οι έλεγχοι που θα δεχθούμε θα είναι αυστηρότεροι.



Προσοχή στα κινέζικα



»Αυτή άλλωστε είναι και η διαφορά μας από χώρες όπως η Κίνα και η Ιαπωνία όπου οι προδιαγραφές δεν είναι τόσο αυστηρές. Κατά καιρούς έχουμε εντοπίσει σε προϊόντα που προέρχονται από τις συγκεκριμένες χώρες χημικές ουσίες που έχουν μεταναστεύσει από την πλαστική συσκευασία.



»Εκείνο που οφείλουν να προσέχουν οι καταναλωτές είναι να μη χρησιμοποιούν τις πλαστικές συσκευασίες για άλλη χρήση μετά την κατανάλωση των τροφών, π.χ. σε ένα πλαστικό μπουκάλι να τοποθετήσουν ελαιόλαδο. Είναι σίγουρο ότι έπειτα από ένα διάστημα θα έχουν διαρρεύσει επικίνδυνες ουσίες».



6. Ο καθηγητής Χ. Γεωργίου, σχολιάζοντας τη δήλωση του ΕΦΕΤ, επεσήμανε τα εξής: «Οι δηλώσεις του ΕΦΕΤ περί αποφυγής της αποθήκευσης λαδιού σε πλαστικά δοχεία στην ουσία συνιστά έμμεση παραδοχή ότι τα πλαστικά μεταφέρουν τοξικές ουσίες στις τροφές. Πώς εξηγεί το γεγονός ότι βρέθηκαν τοξικά φθαλικά πρόσθετα πλαστικών στο αίμα τριών ελλήνων ευρωβουλευτών και της επιτρόπου Margot Wallstrom;



»Καθησυχαστικές είναι επίσης και οι βιομηχανίες πλαστικών που ισχυρίζονται ότι τα τοξικά χημικά πρόσθετα που χρησιμοποιούνται στα πλαστικά ενώνονται μεταξύ τους τόσο δυνατά, που παύουν να είναι τοξικά. Μας κρύβουν όμως το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία δεν είναι ποτέ 100% αποτελεσματική. Πάντα μένουν ελεύθερα μερικά τοξικά χημικά που μεταφέρονται από το πλαστικό σε ό,τι έρχεται σε επαφή με αυτό ή στο περιβάλλον.



*»Ακόμα και όταν οι εταιρείες αναγκάζονται να δεχτούν ότι αυτά τα τοξικά χημικά μεταφέρονται στα τρόφιμα, προσφεύγουν στο επιχείρημα ότι βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα από τα "όρια ασφαλείας" που έχουν θεσπιστεί από τα κράτη ως "ασφαλή" για την υγεία μας. Μόνο που τα "όρια ασφαλείας" τα καθόρισαν οι ίδιες και τα μετέτρεψαν σε νόμους μέσω της πολιτικής διαπλοκής με τις κυβερνήσεις».



7. Η WWF Ελλάδος μάς υπενθύμισε έρευνά της που αποκαλύπτει ότι οι Ελληνες είναι εκτεθειμένοι σε ένα κοκτέιλ επικίνδυνων χημικών. Μάλιστα, γι’ αυτή την έρευνα έλαβε τα συγχαρητήρια του επιτρόπου Περιβάλλοντος, κ. Δήμα, ο οποίος ζήτησε αυστηρότερο έλεγχο για τα χημικά.



«Οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα αποτελέσματα των ελέγχων», συνέχισε ο Α. Πληθάρας. «Ποιος μπορεί άραγε να μας πει με βεβαιότητα πώς αλληλεπιδρούν αυτές οι τοξικές ουσίες μεταξύ τους και ποια πρέπει να είναι η ανώτατη συγκέντρωση όλων μαζί των χημικών. Η διεθνής βιβλιογραφία συνεχώς εμπλουτίζεται με αποκαλύψεις για τον επιβλαβή ρόλο κάποιων κατά τα άλλα "άκακων" χημικών.



*»Το θέμα είναι τι προτίθεται να κάνει η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Μπορούν απλά να μηρυκάζουν το μύθο περί ασφαλών ορίων και να εξακολουθούν να δηλώνουν άγνοια για την ασφάλεια του 86% των χημικών που διακινούνται στην Ευρώπη. Αυτό όμως δεν είναι υπεύθυνη στάση.



»Ο υπουργός Ανάπτυξης και οι έλληνες ευρωβουλευτές οφείλουν να ενδυναμώσουν τη νομοθετική μεταρρύθμιση, που θεσπίσθηκε αν επιθυμούν την ασφάλεια των πολιτών κι όχι τα υπερκέρδη των χημικών βιομηχανιών».

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 26/3/2006

Η Ελιά

Το κρητικό ελαιόλαδο αποτελεί το ελιξήριο της μακροζωίας

Όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά δεδομένα αλλά και οι ιστορικές πηγές, η ιστορία της Κρήτης είναι στενά συνδεδεμένη με το δέντρο της ελιάς και με το βασικό προϊόν της, το λάδι. Ήδη από τα μινωικά χρόνια, όπως έχει αποδειχθεί από τα αρχαιολογικά ευρήματα της Κνωσού, γινόταν επεξεργασία του καρπού της ελιάς και παραγόταν λάδι που αποθηκευόταν σε πήλινους πίθους και αμφορείς και συχνά εξάγονταν στα νησιά του Αιγαίου και την κεντρική Ελλάδα. Πέρα όμως από τα οικονομικά οφέλη, το δέντρο της ελιάς λατρευόταν ως ιερό και το λάδι εκτός από προσφορά στους Θεούς και στους νεκρούς χρησίμευε ακόμα στην ιατρική, στον αθλητισμό και στην καθημερινή ζωή ως προϊόν βασικό για τη διατροφή, το φωτισμό και τη θέρμανση. Έτσι το δέντρο της ελιάς και ο ευλογημένος καρπός του από το παρελθόν και ως σήμερα εξακολουθούν να είναι σύμβολα της γνώσης της ειρήνης, της υγείας και της δύναμης. Τα τελευταία χρόνια η διεθνής ιατρική και διαιτολογία συστήνουν το ελαιόλαδο ως απαραίτητο προϊόν διατροφής για την εξασφάλιση υγείας και μακροζωίας. Η Κρήτη με το μεσογειακό της κλίμα ευνοεί την ανάπτυξη της ελιάς που φύεται τόσο σε πεδινές όσο και σε ορεινές περιοχές και καρποφορεί το χειμώνα. Στο νησί υπάρχουν εκατομμύρια ελαιόδεντρα και χιλιάδες οικογένειες βασίζουν την οικονομική τους ζωή στην καλλιέργειά τους. Το κλίμα και η σύσταση του εδάφους της Κρήτης εξασφαλίζουν το φίνο άρωμα και την υπέροχη γεύση του κρητικού ελαιολάδου, καθιστώντας το προϊόν υψηλής ποιότητος με διεθνή
αναγνώριση.

Ο νομός Ρεθύμνης είναι κατάφυτος από ελιές και η παραγωγή ελαιολάδου αποτελεί μια από τις βασικές ασχολίες των κατοίκων. Τα είδη που καλλιεργούνται είναι κυρίως χοντρολιές, κορωνέικες και λιγότερες τσουνάτες. Από τα δέντρα αυτά παράγεται εκλεκτής ποιότητος ελαιόλαδο καθώς βρώσιμες ελιές εξαιρετικής ποιότητος. Ο περίφημος ελαιώνας της περιοχής Άδελε στο Δήμο Αρκαδίου, σε μια τεράστια πεδινή και ημιορεινή έκταση, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους της Μεσογείου.

Τη μακροχρόνια και στενή σχέση της περιοχής αυτής αλλά και ολόκληρου του Ρεθύμνου και της Κρήτης με την ελιά και το λάδι αντανακλά η οργάνωση του Μουσείου της Ελιάς στα Καψαλιανά. Πρόκειται για ένα οικισμό που αποτελούσε μετόχι της Ι. Μ. Αρκαδίου. Εκεί βρισκόταν ο ελαιόμυλος του μοναστηριού που μαζί με άλλα κτίσματα οικοδομήθηκε στο τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αι. Ο οικισμός είναι διατηρητέος και σήμερα έχει αναστηλωθεί και συντηρηθεί σχεδόν εξολοκλήρου.

Διατροφή και υγιεινή

Το λάδι αποτελούσε από την αρχαιότητα βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής. Τρεις ήταν οι ποιότητες λαδιού. Ωμοτριβές ή ομφάκινον ονομαζόταν το αρίστης ποιότητας και εξαγόταν από ελιές αγουρωπές, χωρίς ξεθέρμισμα. Το δεύτερον γεύματος ήταν το καλής ποιότητας λάδι. Χυδαίον έλαιον χαρακτήριζαν το κατώτερης ποιότητας λάδι από ελιές υπερώριμες ή χτυπημένες.

Το λάδι εκτός από βασική τροφή αποτελούσε απαραίτητη καύσιμη ύλη για φωτισμό, αφού με λάδι έκαιγαν οι λύχνοι. Αυτή η χρήση του επιβιώνει σήμερα στα καντήλια.



Διαδεδομένη επίσης ήταν η χρήση του στη σωματική υγιεινή. Επάλειψη του σώματος με λάδι προστάτευε από τον ήλιο ή το ψύχος. Μετά το λουτρό γινόταν επάλειψη του σώματος και της κόμης με αρωματικό λάδι, καθώς αυτό ήταν το βασικό συστατικό πολλών αρωμάτων. Η παραγωγή αρωματικού λαδιού στην Ελλάδα μαρτυρείται στη μυκηναϊκή εποχή από τις πινακίδες Γραμμικής Β’ της Πύλου. Επίσης ο Θεόφραστος στο έργο του Περί Οσμών και ο Διοσκουρίδης σώζουν πληροφορίες για τα υλικά και τις συνταγές παραγωγής αρωματικού λαδιού.

Ακολουθούν Ιδεογράμματα της γραμμικής Β γραφής σύμφωνα με την οποία το πρώτο απεικονίζει το δέντρο της ελιάς, το δεύτερο τον καρπό της και το τρίτο το λάδι της.

Φέτος μαγειρέψτε τα δώρα σας

Tο δοκίμασα πριν από λίγα χρόνια κι από τότε έχει γίνει παράδοση. Αντί να ψάχνω την τελευταία στιγμή για χριστουγεννιάτικα δώρα, φροντίζω από νωρίς να τα… μαγειρέψω. Αυτό που χρειάζεται κανείς είναι βιολογικά φρούτα εποχής, αντίστοιχη ζάχαρη -φυσικά βιολογική-, μερικά βαζάκια που κλείνουν αεροστεγώς, περιοδικά, εφημερίδες, λίγη κορδέλα για τη διακόσμηση και τη συσκευασία. Πριν σας δώσω τις αγαπημένες μου συνταγές, να σας πω και μερικά μυστικά.

1) Σερβίρετε τη μαρμελάδα καυτή στα βρασμένα βάζα, κλείνετε τα καπάκια και αναποδογυρίζετε τα βάζα για λίγο. Ετσι η μαρμελάδα συντηρείται περισσότερο.

2) Για συσκευασία δώρου αυτοσχεδιάστε με σελίδες χρωματιστές από περιοδικά ή ασπρόμαυρες από εφημερίδες με κόκκινη κορδέλα.

3) Με λίγη καλή οργάνωση μπορείτε να κάνετε θαύματα. Εγώ, κλασικός αγχωτικός κι ανοργάνωτος τύπος, την πρώτη χρονιά έφτασα τα 48 βαζάκια μαρμελάδα .

Οι συνταγές είναι «δανεισμένες» από δύο εξαιρετικά βιβλία της Μαρίας και του Νίκου Ψιλάκη , την « κρητική , παραδοσιακή κουζίνα» και «τα βότανα στην κουζίνα» (και τα δύο από τις εκδ . Καρμάνωρ ).

Μανταρίνι μαρμελάδα

ΥΛΙΚΑ: Μισό κιλό μανταρίνια, 1 κιλό ζάχαρη, 1 ποτήρι νερό και το χυμό ενός λεμονιού.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Πλένουμε τα μανταρίνια, τα βράζουμε και τα πολτοποιούμε. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και το νερό και βράζουμε μέχρι να δέσει η μαρμελάδα . Στο τέλος προσθέτουμε το λεμόνι και κατεβάζουμε από τη φωτιά.

Πορτοκάλι μαρμελάδα

ΥΛΙΚΑ: 10 πορτοκάλια, 2 λεμόνια, 1 κιλό ζάχαρη

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Ξύνουμε τα πορτοκάλια και τα λεμόνια, τα πλένουμε και τα κόβουμε σε τέταρτα. Κόβουμε τη φλούδα σε λεπτά κομματάκια, τη σκεπάζουμε με νερό και την αφήνουμε να μείνει μια νύχτα. Την επομένη , την βράζουμε μέχρι να μαλακώσει. Την αφήνουμε να μείνει στο νερό 5 ώρες και στο μεταξύ αλέθουμε την ψίχα των πορτοκαλιών και των λεμονιών, αφού αφαιρέσουμε τη μεμβράνη. Βάζουμε τον πολτό στην κατσαρόλα, προσθέτουμε τη φλούδα με τη ζάχαρη και ανακατεύουμε σε σιγανή φωτιά μέχρι να πήξει.

Μαρμελάδα λεμόνι με μελισσόχορτο

ΥΛΙΚA : 1 κιλό λεμόνια, 1 κιλό ζάχαρη, μισή κούπα νερό, 3 κουταλιές ψιλοκομμένο μελισσόχορτο .

ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Πλένουμε τα λεμόνια, τα στεγνώνουμε και ξύνουμε τη φλούδα. Στύβουμε το χυμό και πολτοποιούμε την ψίχα. Βάζουμε τον πολτό με τη ζάχαρη σε κατσαρόλα και αφήνουμε να σταθεί 1 – 2 ώρες. Βάζουμε την κατσαρόλα στη φωτιά, ρίχνουμε το νερό και βράζουμε μέχρι να πήξει η μαρμελάδα ανακατεύοντας συνεχώς. Προσθέτουμε το μελισσόχορτο και σβήνουμε τη φωτιά.

Κάθε πράγμα στον καιρό του

Η «πρασινάδα» σε όλο το μεγαλείο και τις αποχρώσεις της: άνηθος, αντίδι, κουνουπίδι, λάχανο, λάχανο Bρυξελλών , μαϊντανός, μαρούλι, μπρόκολο, πράσο, ραδίκια, σέλινο, σέσκουλο, σπανάκι, φινόκιο , αβοκάντο. Για… ποικιλία χρωματική τον Δεκέμβριο έχουμε επίσης ράπα , καρότο , παντζάρι και πατάτα.

Στα φρούτα, η ποικιλία είναι μικρή: γκρέιπφρουτ , λεμόνια, μανταρίνια, πορτοκάλια.